Je démarre de bonne heure, attrape un minibus vers sept heures trente, et arrive au camp d’Auschwitch. Là-bas : déception : pour les visites guidées, c’est soit en anglais à dix heures trente, soit en français à midi trente.
J’opte pour la visite en français, et en attendant, je fais une première visite d’Auschwitch 1, tout seul.
Par la suite, la visite guidée est très intéressante. Elle comprend les camp d’Auschwitch 1 et de Brzezinka (Auschwitch 2 Birkenau), beaucoup plus impressionnante.
J’ai finalement appris peu de choses. J’avais déjà beaucoup lu là-dessus.
En résumé, il y avait deux filières :
• Les juifs : ils étaient triés à l’arrivée, en fonction des besoins de main d’œuvre dans la région. Ceux qui étaient jugés aptes au travail était enregistrés, et envoyés dans la partie « camp de concentration », les autres (environ 90%) étaient immédiatement gazés (partie camp d’extermination, très discréte). On estime qu’entre 1,1 et 1,5 millions de personnes ont été gazées à Auschwitch. L’essentiel du fonctionnement du camp était assuré par des prisonniers qui canalisaient les arrivants, triaient les affaires, récupéraient les bijoux, dents en or, assuraient la crémation des corps. On disait aux gens qu’ils allaient prendre une douche. Le gazage prenait environ vingt minutes. Le problème était l’incinération des corps, qui n’allait pas assez vite. Certains corps ont été brulés dans la forêt voisine. Les déportés grecs ont payés leur billet de train, et ont voyagés dans des wagons français de la SNCF.
• Les condamnés non-juifs (déportés politiques, homosexuels, et autres) et les juifs transférés pour travailler, était enregistrés, logés dans des baraques en briques (Auschwitch 1 et une partie d’ Auschwitch 2) ou en bois, mal nourris, humiliés, mal habillés. Ils sortaient du camp pour aller travailler durement dans les environs. Les entreprises utilisatrices payaient une redevance au camp, avec deux tarifs, selon qu’il s’agissait de personnel non-qualifié ou qualifié. On estime qu’entre 60 000 et 100 000 personnes travaillaient ainsi. La plupart mouraient en quelques mois. Il y avait pour eux une prison. S’ils devaient être exécutés, c’était par fusillade, pendaison, ou injection de phénol dans la cœur (pour les malades)
Jusqu’à 1943, il n’y avait qu’ Auschwitch 1, avec une chambre à gaz de 700 places. En 1943, celle-ci n’a plus été utilisée, et quatre autres de 700 à 1000 places ont été mises en service à Auschwitch 2.
Des prisonniers révoltés ont réussi à faire sauter une des chambres à gaz de Auschwitch 2 avant d’être exterminés.
En janvier 1945, avant l’arrivée de l’armée soviétique, les gardiens SS ont voulu effacer les traces de l’extermination, ils ont fait sauter les chambres à gaz, et fours crématoires d’Auschwitch 2. Seuls subsistent ceux de Auschwitch 1, « restaurés » après la guerre. Les SS ont emmené les détenus valides vers l’ouest d’abord à pied, puis en véhicules découverts en une marche de la mort.
Il reste des documents, des plans, pour prouver la réalité du génocide.
Je rentre à Cracovie en bus, j’y arrive vers dix-huit heures. Je mange végétarien dans un restaurant du routard. Curieusement, la serveuse retire les gâteaux exposés, juste après que j’en ai choisi un. Peut-être sont-ils un peu anciens ? Au retour je me perds dans une immense galerie marchande attenante à la gare. J’arrive à l’auberge vers vingt heures trente.
Mi foriras tre matene, prenas minibuson ĉirkaŭ la sepa kaj duono, kaj alvenas al Auschwitch kampo. Tie, mi estas disreviĝita : gvidistaj vizitoj estas je la deka kaj duono, en angla, aŭ je la dekdua kaj duono, en francia.
Mi elektas la vizito en francio, kaj atendante, mi faras sole,unuan viziton de Auschwitch 1.
Poste, la gvidata vizito estas tre interesa. Ĝi inkluzivas la kampoj de Auschwitch 1 kaj de Brzezinka (Auschwitch 2 Birkenau), pli impona.
Fine, mi lernis malmulte da ajoj. Mi jam legis multe pri tio.
Resume, estis du vicoj :
• La judoj : ili estis specigaj alvenante, laŭ la bezonoj de laboristoj en la regiono. Tiuj kiu estis estimataj kapablaj por labori estis senditaj en la parto koncentrejo. La aliaj (ĉirkaŭ 90 %) estis tuj gasumitaj en la ekstermeca kaj diskreta parto de la kampo. Oni taksas ke inter 1.1 kaj 1.5 milionoj da homoj estis gasumitaj en Auschwitch. La precipo pri la funkcio de la kampo estis farita per malliberuloj. Ili estris alvenantojn, specigis ajojn, rekuperis juveloj, orajn dentojn, bruligis korpojn. Oni diris al alvenantoj ke ili duŝos sin. La gasumo daŭris ĉirkaŭ dudek minutojn (du tagoj la unua fojo). La problemo estis la kremacio de la korpoj. Kelkaj estis bruligitaj en la najbara arbaro. La grekaj deportaj pagis iliajn trajnan biletojn kaj vojaĝis en franciaj vagonoj de la nacie fervoja firmao.
• La kondamnitaj ne-judoj (politikaj deportoj, samseksemuloj, ktp) kaj judoj elekti por labori, estis registritaj, loĝitaj en brikaj ((Auschwitch 1 kaj unu parto de Auschwitch 2) aux lignaj domeĉoj, malnutritaj, malvestitaj. Ili foriris el kampo por iri severa labori en ĉirkaŭaĵo. Uzantaj firmaoj pagis monon al kampo. Estis du tarifoj, laŭ estis malkvalifataj aŭ kvalitifataj laboristoj. Oni taksas ke inter 60 000 kaj 100 000 homoj tiel laboris. Multaj mortis post kelkaj monatoj. Estis por ili malliberejo. Se iuj devis esti mortigitaj, estis per pafekzekuto, pendumo, aux fenola injekto en la koro (por malsanuloj).
Ĝis 1943, estis nur Auschwitch 1, kun unu gasĉambro kun 700 plaĉoj. En 1943, ĉi tio ne plus estis uzita. Kvar aliaj gasĉambroj de 700 aŭ 1000 plaĉoj funkciis en Auschwitch 2.
Ribelaj malliberuloj sukcesis dissaltigi unu antaŭ esti ekstermitaj.
En januaro 1945, antaŭ la alveno de la sovietika armeo, SS gardistoj volis forigi genocidaj postsignoj. Ili dissaltigis la gasĉambrojn, kaj la kremacifornegoj de Auschwitch 2. Nur restas tiujn de Auschwitch 1, « restaŭritajn » post la milito. La SS forkondukis paŝkapablaj malliberuloj oeston, unue piede, kaj poste en malkovraj veturiloj en mortmarŝo.
Restas dokumentojn kaj planoj por provi la realecon de la genocido.
Mi revenas en Krakovio buse. Mi alvenas ĉirkaŭ dekok horoj. Mi vegetare manĝas en restoracio de la gvidlibro. Strange, la kelnerino demetas elmetataj kukojn tuj poste mi elektis unu. Eble ili estis iomete malnovaj ? Dum la reveno , mi perdiĝas en grandega vendejaro apud stacidomo. Mi alvenas en gastejo ĉirkaux dukek horoj kaj duono.