La journée d’aujourd’hui doit être consacrée à la visite de Riga. Je suis le circuit « Art Nouveau » du « Guide du Routard ». Que d’immeubles surprenants, avec toiture et fenêtres agrémentées de statues, cariatides, etc… !
Vers dix heures, je sature et part pour le quartier de l’ancien ghetto. Je passe prés d’un grand immeuble de style stalinien : l’académie des sciences, puis à l’emplacement de l’ancienne synagogue. Il reste quelques ruines, et un monument aux « justes » qui cachèrent des juifs, durant l’occupation allemande. Je marche dans un quartier dans lequel subsistent des maisons en bois. La seule maison datant de l’époque du ghetto, répertoriée dans le guide, a apparemment été démolie, depuis sa parution, et remplacée par un immeuble neuf.
Je passe à l’emplacement de l’ancien cimetière juif, transformé en parc. Des encadrements de tombes sont encore visibles. Il y a un petit monument commémoratif.
Je rentre dans la vieille ville et visite le musée des occupations. A l’entrée, des inscriptions mettent au même niveau les occupations allemandes, et le période de rattachement à ‘Union Soviétique (voir le paragraphe ci-dessous consacré à ce musée).
A midi, je mange une saucisse avec trois demie-pommes de terre et une bière pour dix euros.
Au cours de l’après-midi, le temps refroidit brusquement. Je repasse à l’auberge remettre la doublure en polaire de ma veste, et repart sur le circuit « Art Nouveau ». J’y vois l’ex-immeuble du LGB à l’abandon. Il y a des barreaux aux fenêtres, mais à l’intérieur.
Je termine l’après-midi dans un parc où des hommes jouent aux échecs, et des jeunes répètent sur une scène.
Finalement, j’achéte de la nourriture et mange à l’auberge.

La hodiaŭa tago estas dediĉita al la vizito de Rigo. Mi sekvas la "Art Nouveau" iteneron el la "Guide du Routard » gvidlibro." Tiom de konstruaĵoj kun tegmento kaj fenestroj ornamitaj per statuoj!
Je la deka mi saturas kaj iras al la distrikto de la antaŭa geto. Mi pasas apud granda konstruaĵo de stalina stilo: la Akademio de Sciencoj kaj poste al la loko de la iama sinagogo. Estas kelkaj ruinoj kaj monumento al la "justuloj", kiuj kaŝis judoj dum la germana okupado. Mi marŝas en kvartalo kie kelkaj domoj estas faritaj el ligno. La sola domo datiĝanta de la epoko de la geto, registrita en la gvidlibro, estas ŝajne malkonstruita ekde la publikigo de la libro kaj anstataŭita per nova konstruaĵo.
Mi iras al la loko de la eksa juda tombejo, nun parko. Kadroj de tomboj estas ankoraŭ videblaj. Estas malgranda memora placo.
Mi reiras en la malnova urbo kaj vizitas la Muzeon de okupoj. Ĉe la enirejo, skibajoj metas al la sama nivelo la germanan okupacion, kaj la periodon de alligiteco en la SovetUnio (vidu sekcion sube dediĉita al la muzeo).
Por tagmanĝo mi manĝas kolbason kun tri duone terpomoj kaj biero por dek eŭroj.
Dum la posttagmezo, la vetero subite malvarmiĝas. Mi reiras al la gastejo meti la subŝtofon de mia jako, kaj iras denove al la cirkvito "Art Nouveau". Mi vidas la antaŭan konstruaĵon de la soveta politika polico (KGB) ne plu okupita. Estas stangetoj sur la fenestroj, sed interne.
Mi pasas la fino de la post-tagmanĝo en parko. Viroj ludas ŝakojn, kaj junuloj provludas sur scenejo.
Fine, mi aĉetas manĝaĵon, kaj manĝas en la gastejo.  

Musée des occupations de RigaMuzeo de okupacioj de Rigo:

1 : Première occupation : 1940-1941 :
Après l’occupation du pays, et des élections avec une seule liste, des réformes énergiques sont menées : confiscation des terres au-delà de 30 hectares, nationalisations des usines, des banques, des commerces. Une union des officiers et des organisations lycéennes tentent de résister.
La police politique « Tcheka » a des pouvoirs illimités.
Dans la nuit du 13 au 14 juin 1941, 15 500 lettons (0.8% of the population) sont arrêtés er déportés. Les hommes (8300) sont envoyés dans des camps de travail, les femmes et les enfants (2400) sont envoyés dans des implantations administratives en Sibérie.
Le 22 juin 1941, l’Allemagne attaque l’URSS, la Tcheka organise de transfert des prisonniers (3600) vers l’URSS : seulement 1% purent revenir plus tard en Lettonie. Des exécutions sommaires ont lieu durant la retraite des armées soviétiques.
2 : Deuxième occupation : 1941-1944/45
Les lettons avaient tendance à coopérer, car les ennemis de Allemands étaient leurs ennemis. Les lettons montrent peu d’empressement à persécuter les juifs, que les nazis présentent comme des « juifs-bolcheviks ». A la fin de 1941, la plupart des 65-70 000 juifs lettons ont exécutés.
Environ 150 000 lettons sont incorporés dans l’armée allemande, 15% étant réellement volontaires.
Environ 20 000 lettons sont envoyés travailler en Allemagne.
A l’approche de l’armée soviétique, les lettons fuient vers l’ouest. Environ 130 000 y resteront.
3 : La deuxième occupation soviétique :
Vers la fin de la guerre, environ 60 000 lettons sont incorporés dans l’armée rouge, et combattent parfois des unités lettones se trouvant du côté allemand. On estime que 200 000 lettons ont été impliqués dans les combats, et que 50% d’entre eux sont morts.
Les soviétiques installent des bases, et de nombreux officiers démobilisés, deviennent résidents en Lettonie. Les soviétiques enquêtent sur tous les gens susceptibles d’avoir collaboré avec les allemands. Une guerre de partisans (20 000) se développe contre l’occupation.
Une déportation de masse a lieu en 1949 : il s’agissait d’éliminer les appuis à la résistance, et les koulaks, les paysans qui refusaient la collectivisation des terres. En mars 1949, 43 000 personnes (2.4 % de la population (principalement des paysans) sont déportés en Sibérie pour y être réinstallés. Le résultat fut de priver la guérilla de son support, et la destruction de l’agriculture lettone.
Après la mort de Staline, en 1953, la plupart furent autorisé à revenir en Lettonie, mais ils n’y avaient plus de foyers, et la société avait changé.
Une immigration massive de russes a été organisée. Avant la guerre, la proportion de russe dans la population était de 10%. En 1989 elle était de 34 %. La proportion de lettons était passée de 75 à 52%. Des « Communistes Nationalistes Lettons » tentèrent de s’y opposer en 1950, mais furent « purgés ». Par la suite, le Parti Communiste de Lettonie comprenait seulement une minorité de lettons.
La Lettonie a été isolée du monde extérieur, et son économie intégrée dans l’économie de l’URSS. Les affaires se traitaient en russe, et bien que quelques russes apprirent le letton, tous les lettons devaient apprendre le russe.
Dans la seconde moitié des années 1980, le régime a relâché son contrôle sur la société, et des mouvements de libération baltes se sont formés.
De grandes manifestations se sont déroulées :
-en 1987 pour commémorer la déportation de masse du 14 juin 1941
-en 1988 pour commémorer le 70ème anniversaire de l’indépendance.
-en 1989 une chaine humaine joignant Vilnius-Riga-Tallinn, avec deux millions de participants fut formée.
-en novembre 1989, 500 000 personnes manifestèrent à Riga pour l’anniversaire de l’indépendance.
Le mouvement précurseur fut le « Mouvement National Pour l’Indépendance de la Lettonie ». Ensuite, la Front Populaire letton (TLF), fondé avec l’appui de membres de Parti Communiste Letton, favorables au nationalisme, est devenu un mouvement de masse.
Les élections au soviet suprême de Lettonie se sont tenues en 1990 avec la participation de tous les habitants de la Lettonie, incluant ceux d’origine russe et d’autres républiques. Ce furent les premières élections démocratiques sous le régime soviétique, et le Front Populaire letton obtint la majorité absolue.
Le Lettonie a proclamé son indépendance totale et sa souveraineté le 21 aout 1991.
Elle est devenue membre des nations unies le 18 septembre 1991, de l’OTAN le 29 mars 2004, et l’Union Européenne le 1er mai 2004.

1: Unua okupo per SovetUnio: 1940-1941:
Post la okupado de la lando,per SovietUnio kaj elektoj kun sola listo, energiaj reformoj efektivigis: konfiskado de lando preter 30 hektaroj, ŝtatigo de fabrikoj, bankoj, vendejoj. Kuniĝo de oficiroj kaj liceaj organizoj provis rezisti.
La politika polico "Cheka" havas senliman povon.
En la nokto de 13 al 14 junio 1941, 15.500 latvoj (0,8% de la loĝantaro) estis arestitaj kaj deportitaj. Viroj (8300) estis senditaj al kampoj de laboro, virinoj kaj infanoj (2400) estis senditaj al administraj urbetoj en Siberio.
La 22an de junio 1941, Germanio atakis SovetUnion, la Cheka organizis transporto de malliberuloj (3600) en la SovietUnion: nur 1% povis reveni poste en Latvio. Resumaj ekzekutoj okazis dum la retiriĝo de la sovetia armeo.
2: Dua okupo per Germanio: 1941-1944/45
Latvoj inklinis kunlabori, kiel la malamikojn de iliaj malamikoj estis germanoj. Latvoj montris malemon al la persekuto de la judoj, la nazioj prezentis judojn kiel "judoj-Bolŝevistoj". Fine de 1941, la plej parto ol la 65-70 000 latvaj judoj estis ekzekutita.
Proksimume 150.000 latvoj estis rekrutiraj en la germana armeo, la 15% estis fakte volontuloj.
Ĉirkaŭ 20.000 latvoj estis senditaj por labori en Germanio.
Kun la alproksimiĝo de la Sovetia Armeo, la latvaj fuĝi okcidenten. ĉirkaŭ 130.000 resti tie.
3: La dua Sovetia okupacio
Al la fino de la milito, ĉirkaŭ 60.000 latvoj estis enmetita en la Ruĝa Armeo, kaj kelkfoje batalis la latvoj batalantaj en flanke de germanoj. Oni taksas ke 200.000 latvoj estis implikitaj en la batalado, kaj ke 50% el ili mortis.
Sovetiuloj instalis bazoj, kaj multaj eks-oficiroj fariĝis loĝantoj de Latvio. Sovetioj enketi pri homoj kiu probable kunlaboris kun la germanoj. Gerilo (20.000 partoprenantoj) alvenis kontraŭ la okupacio.
Maso deportado okazis en 1949: ĝi koncernis helpantuloj de la rezistoj kaj la kulakoj, kamparanoj, kiuj rifuzis la landokolektivigon. En marto 1949, 43.000 homoj (2,4% de la loĝantaro) (ĉefe kamparanoj) estis deportitaj al Siberio por esti reenplantitaj. La rezulto estis la forigo de la subteno al la gerilanoj, kaj la detruo de la latva agrikulturo.
Post la morto de Stalino en 1953, la plimultoj estis permesitaj reveni al Latvio, sed ili ne plu havis hejmoj, kaj socio estis ŝanĝita.
Maso enmigrado de rusaj estis organizita. Antaŭ la milito, la proporcio de la rusa loĝantaro estis 10%. En 1989 estis 34%. La proporcio de latvoj estis malpli igita de 75 al 52%. La "Komunista latvaj naciistoj" provis kontraŭstari ĝin en 1950, sed estis "purigitaj". Poste, la Komunista Parto de Latvio inkludis nur minoritato de Latvio.
Latvo estis izolita de la ekstera mondo, kaj ĝia ekonomio integrita en la ekonomio de la SovetUniio. Negoco estis traktita en la rusa. Kvankam kelkaj rusoj lernis latvan, ĉiuj latvoj devis lerni rusan.
En la dua duono de la 1980-aj jaroj, la reĝimo malgravigis lian kontrolon sur la socio, kaj la Baltaj liberigomovadoj estis formitaj.
Gravaj manifestacioj okazis:
-En 1987 por memori la maso deportado de junio 14, 1941
-En 1988 por memori la 70-a datreveno de la sendependeco.
-En 1989 homaj ĉeno kunligis Vilno-Rigo-Talino, kun du milionoj da partoprenantoj.
, En novembro 1989, 500.000 personoj manifestis en Rigo pri la datreveno de lasendependeco.
La pioniro movado estis la "Nacia Movado por la sendependeco de Latvio." Poste, la « Latva Popola Fronto (TLF), estis fondita kun la apogo de naciemaj membroj de Latva Komunista Partio, iĝis amasan movadon.
La baloto al la Plejsupra Soveto de Latvio estis okazita en 1990 kun la partopreno de ĉiuj loĝantoj de Latvio, inkluzive tiuj de Rusioj kaj aliaj respublikanoj. Ĝi estis la unua demokratia baloto en la sovetia erao, kaj la Latva Popola Fronto gajnis la absolutan plimulton.
Latvio deklaris sian tutan sendependecon kaj suverenecon la 21an de aŭgusto 1991.
Ĝi fariĝis membro de la Unuiĝitaj Nacioj la 18an de septembro de 1991, de la NATO la 29an de marto 2004 kaj de la Eŭropa Unio la 1an de majo 2004.
Je la fino de la dua mondmilito kaj en la sekvantaj jaroj, multaj membranoj de la latvia nacia movado estis tie malliberigitaj, humiligitaj, torturitaj, kaj murditaj en ĉi tiu domego. Le SMERSH : kontraŭ-spioneco de SovietUnio kaj la Speciala Armeo divizio pri Balto de Sovetunio .

pour voir les images en plus grand, cliquez sur celles-ci
pour revenir au texte, cliquer sur la flèche page précédente en haut à gauche
le retour peux prendre plusieurs secondes
por vidi la imaĝojn pli grande, kliku sur tiuj ĉi
por reveni al teksto, click sur la sago: pasintan paĝon, supre maldekstre
la reveno povos daurigi plurajn sekondojn

Traduction :Traduko:

Ici se trouvait le premier cimetière juif. Il fut ouvert en 1725, et les inhumations se poursuivirent jusqu’à la fin des année 1930. Après l’occupation de Riga par les forces allemandes en 1941, la maison de prières et la morgue furent détruites par le feu. Le cimetière devint le lieu d’inhumations de masse pour plus de 1000 juifs, tués dans les rues et les maisons du ghetto. Après la seconde guerre mondiale, de nombreuses pierres tombales ont été enlevées, et utilisées comme matérieu de construction. D’autres ont été déteriorées. Le mur entourant le cimetière s’est écroulé, et l’endroit a été laissé à l’abandon. En 1960, le site a été rasé et renommé « Le Parc des Brigades Communistes ». En 1992, le parc le parc a été renommé « Le Vieux Cimetière Juif »
La commission US pour la préservation de l’héritage américain à l’étranger
Le membre honoraire Lee R Seeman
En coopération avec le conseil des communautés juives de Lettonie.

Ĉi tie estis la unua juda tombejo. Ĝi estis malfermita en 1725, kaj entombigoj daŭrigis ĝis la fino de la jaroj 1930. Post la okupado de Rigo de germanaj trupoj en 1941, la domo de preĝo kaj la kadavrejo estis detruitaj per incendio. La tombejo estis la loko de amasaj entombigoj de pli ol 1.000 judoj murditaj en la stratoj kaj domoj de la geto. Post la dua mondmilito, multaj tomboŝtonoj estis forigitaj kaj uzitaj kiel materialo por konstrui. Aliaj estis damaĝita. La muro ĉirkaŭanta la tombejo disfalis, kaj la loko estis forlasita. En 1960, la loko estis samniveligita kaj renomita "La Parko de Komunistaj Brigadoj". En 1992, La parko estis renomita "La Malnova juda tombejo"
La Usona Komisiono por la Konservado de la Americana Heredo Eksterlande
Honora membro Legu R Seeman
En kunlaboro kun la Konsilio de judaj Komunumoj de Latvio.

Traduction :Traduko:

1943 fut l'année la plus tragique de l'histoire de la Lettonie. L'occupation et les crimes contre l'humanité de deux régimes totalitaires étrangers brutaux ont détruit la vie d'environ 100 000, soit 5% de citoyens lettons innocents, dont des enfants et des personnes âgées. Les deux régimes se sont efforcés de monter les citoyens lettons uns contre les autres et de les impliquer dans leurs crimes contre d’autres citoyens. La règle du régime soviétique de terreur, qui a commencé avec l'occupation militaire de la Lettonie en 1940, a culminé le 14 juin 1941. Sans ordonnance d'un tribunal plus de 15 000 citoyens lettons, en particulier les élites politiques, culturelles, économiques et militaires de la Lettonie indépendante, ont été arrêtés et déportés vers des régions lointaines de l'URSS. Beaucoup ont péri. Lorsque la guerre avec l'Allemagne nazie a commencé le 22 Juin, plusieurs milliers de prisonniers politiques ont été déportés ou tués. Les occupants allemands ont envahi la Lettonie avec un plan visant à anéantir les Juifs lettons en les accusant des crimes communistes et en impliquant d'autres citoyens lettons dans leur assassinat. À la fin de l'année, environ 70 000 ou 75% des juifs, les citoyens de la Lettonie, avaient été assassinés. Ce fut le plus grand crime de genocide de tous les temps sur le sol letton. Les Roms lettons et les malades mentaux ont également été tués, ainsi que des gens accusés de collaboration avec le régime communiste. La République de Lettonie, restaurée en 1990, condamne tous les auteurs de crimes contre l'humanité dans la tragique année 1941 et les suivantes.

1943 estis la plej tragikaj jaro en la historio de Latvio. La okupacio kaj krimoj kontraŭ la homaro el du brutalaj eksterlandaj totalismaj reĝimoj detruis la vivojn de ĉirkaŭ 100 000 aŭ 5% de senkulpaj Latvian civitanoj, inkluzive de infanoj kaj maljunuloj. Ambaŭ reĝimoj strebas por turni Latvian civitanoj kontraŭ la aliaj kaj impliki ilin en krimoj kontraŭ aliaj civitanoj. La sovetaj reĝimo regulo de teruro, kiu komencis kun la milita okupado de Latvio en 1940, kulminis je 14 junio 1941. Sen juĝa ordo pli ol 15 000 latvaj civitanoj, speciale la politika, kultura, ekonomia kaj milita elito de la sendependa Latvio, estis arestitaj kaj deportitaj al malproksimaj regionoj de Sovetunio. Multaj pereis. Kiam la milito kontraŭ Nacia Socialisma Germanio komencis la 22 de junio, pluraj miloj de politikaj malliberuloj estis deportitaj aŭ mortigitaj. La germana ocupantoj invadis Latvio kun plano por neniigi la latva judoj per akuzi ilin dela Komunistaj krimoj kaj engaĝante aliaj latvaj civitanoj en liaj murdoj. En la fino de la jaro, proksimume 70 000 aŭ 75% da judoj, civitanoj de Latvio, estis murditaj. Ĝi estis la plej granda krimo de genocido de ĉiuj tempoj sur Latvio grundo. Latva ciganoj kaj mensaj malsanoj estis same mortigitaj; tiel estis personoj kiuj estis akuzitaj de kunlaborado kun la komunisma reĝimo. La respubliko de Latvio, restarigita en 1990, kondamnas ĉiuj farintoj de la krimoj kontraŭ la homaro en la tragika jaro 1941 kaj poste.

Traduction :Traduko:

Crimes du régime communiste en Lettonie 1941
Le 14 juin 1941 les dossiers indiquent que 15 443 personnes (dont des femmes, des jeunes enfants et des personnes âgées) ont été déportées de la Lettonie aux confins de l'URSS. Cela représente 0,8% de la population totale qui était de 1,9 millions d'habitants. Parmi ces déportés, 5420 personnes ont été emprisonnés dans les camps du Goulag. Dans les prisons, On estime que 700 personnes ont été condamnées à mort et fusillés, et que 3441 autres sont mortes pendant leur incarcération. 1940 personnes sont mortes dans des camps de sédentarisation forcée. Au total, 6081 vies ont été prises, soit 39.43% des personnes expulsées le 14 juin 1941.
Le 14 juin 1941, environ 540 officiers de l'ancienne armée de la République de Lettonie, et 90 instructeurs et soldats, ont été déportés vers les régions éloignées de l’URSS et incarcérés dans les camps de concentration du GOULAG. 180 officiers ont été executés. Au moins 40 membres de l’ex-armée de la République de Lettonie ont été abattus par le 24ème Corps territorial de tirailleurs de l’Armée Rouge dans les camps de Litée et à Ostrava.
Les 23 et 24 Juin 1941, 3772 prisonniers politiques ont été déportés des prisons de Lettonie dans les prisons de la Russie soviétique. Beaucoup d'entre eux ont ensuite été jugés et condamnés à mort.
Sans procès ni jugement au nom de la «lutte des classes» et sur des soupçons de collaboration avec l'armée allemande nazie en Juin - Juillet 1941, le régime soviétique en Lettonie tué environ 300 personnes.

Krimoj de la Komunisma reĝimo en Latvio 1941
La 14an de junio 1941 arĥivoj montras ke 15 443 homoj (inkluzive virinoj, infanoj kaj maljunuloj) estis deportitaj de Latvio al la foraj regionoj de la Sovetunio. Ĉi tio konstituis 0,8% de la totala loĝantaro kiu estis de 1,9 milionoj. De ĉi tiuj deportitaj, 5420 individuoj estis enprizonigitaj en Gulag koncentrejoj. En malliberejoj, proksimume 700 personoj estis kondamnitaj kaj mortpafitaj kaj aliaj 3441 personoj mortis dum siaj enkarcerigitaj. 1940 personoj mortis en la devigitaj setlejaj lokoj. En la tuta, 6081 vivoj estis prenitaj-Tio estas 39.43% de la deportitaj de la 14an de junio 1941.
La 14an de julio, Takseco de 540 oficistoj de la eksarmeo de la Republiko de Latvio, 90 instruistoj kaj soldatoj estis ciuj deportitaj al malproksimaj regionoj de la SovietUnio kaj malliberigitaj in the Gulag koncentrejoj. 180 oficistoj estis ekzekutitaj. Almenaŭ 40 homoj de la Eksarmeo de la Republiko de Latvio estis mortpafitaj por la 24an teritoria grupo de pafilistoj de la Ruga Armeo en koncentrejoj de Literne kaj en Ostrava.
La 23an kaj 24an de junio 1941, 3772 politikaj malliberuloj estis deportitaj de malliberejoj en Latvio al malliberejoj en Sovetia Rusio. Multaj el ili poste estis juĝitaj kaj kondamnitaj al morto.
Sen juĝo aŭ juĝdecido en la nomo de "la klasbataloj" kaj pro suspekto de kunlaborado kun la nazia germana armeo, en junio - julio 1941 la sovetia reĝimo en Latvio murdis proksimume 300 personoj.

Traduction :Traduko:

Au total, au cours de la Seconde Guerre mondiale, le régime nazi en Lettonie a assassiné plus de 70 000 Juifs - citoyens de la République de Lettonie - et une estimation additionnelle de 20 000 juifs de l'étranger. La grande majorité des Juifs ont été assassinés en 1941. Pendant la Seconde Guerre mondiale seulement 400 Juifs ont été sauvés en Lettonie grac eaux efforts de leurs concitoyens.
Entre le 23 juin et le 1er Septembre 1941, le régime nazi a exécuté environ 6000 personnes accusées de collaboration avec le régime communiste occupant en 1940-1941.
En 1941, environ 1 500 Roms lettons (Tsiganes) ont été tué par balle.
Pendant la période de l'occupation allemande nazie de Lettonie (1941-1945) plus de 2300 personnes souffrant de troubles mentaux ont été assassinés.

En a Dua Mondmilito la nazia reĝimo en Latvio murdis pli ol 70 000 judoj - Civitanoj de la respubliko de Latvio - kaj estimita nombro de 20 000 judoj el eksterlandoj. La plej grandaj nombro de judoj estis murditaj en 1941. Dum la Dua Mondmilito nur 400 judoj estis savitaj en Latvio por la helpo de siaj amikoj.
Inter la 23an de junio kaj la 1an de septembro 1941 la nazia reĝimo ekzekis proksimume 6000 personoj kiuj estis akuzitaj de kunlaborado kun la la 1940-1941 okupanta komunisma reĝimo.
En 1941 proksimume 1500 latvaj Romoj (Ciganoj) estis mortpafitaj.
Dum la periodo de la nazia germana okupacio de Latvio (1941-1945) pli ol 2300 mense malsanaj homoj estis murditaj.

Traduction :Traduko:

Pendant les périodes d’occupations soviétiques et allemandes, la Lettonie a perdu 550 000 personnes, ou plus, soit un tiers de sa population. Ceci est le nombre de ceux qui furent assassiné, tués dans des combats, condamnés, déportés, dispersés comme réfugiés, ou qui disparurent sans laisser de trace.

Dum la tempoj de la Okupadoj per SovietUnio kaj Germanio , Litovo perdis 550 000 homojn, aŭ pli, tio estas unu triono de sia loĝantaro. Tio estas la nombro de tiuj kiuj estis murditaj, pafitaj dum bataloj, kondamnitaj, deportitaj, disigitaj kiel rifuĝintoj aŭ malaperis sen lasi postsignoj.

Traduction :Traduko:

Durant l’occupation soviétique, l’Agence de Sécurité d’Etat (KGB) emprisonna, tortura, tua, et humilia moralement ses victimes dans cet immeuble.

um la sovieta okupado, la Stato Sekureco Agentejo (KGB) malliberigis, torturis, mortigis, kaj morale humuligis siaj viktimoj en tiu domego.